Σήμερα θυμόμαστε την Παγκόσμια Ημέρα Ρομά Ολοκαυτώματος

2 Αυγούστου Παγκόσμια ημέρα Ρομά ολοκαυτώματος

Η  2^α Αυγούστου αναγνωρίστηκε το 2015 από την Ευρωπαϊκή επιτροπή ως η παγκόσμια ημέρα του Ρομά Ολοκαυτώματος. Ένα ολοκαύτωμα ξεχασμένο και άγνωστο για πολλά χρόνια μιας και μόλις το 1978 η Γερμανία αναγνώρισε και παραδέχτηκε πως οι διώξεις των τσιγγάνων κατά την διάρκεια του Β παγκοσμίου πολέμου που στοίχησαν την ζωή σε παραπάνω από 500.000 ανθρώπους είχαν ως στόχο τον αφανισμό της φυλής των Ρομα. 

Η 2^α Αυγούστου επιλέχτηκε ως ημέρα μνήμης του ολοκαυτώματος των τσιγγάνων γιατί εκείνη την ημέρα, το 1944 θανατώθηκαν σε θαλάμους αερίων 2.897 γυναίκες και παιδιά ρομά καταγωγής στο στρατόπεδο του Άουσβιτς  στο επονομαζόμενο μπλόγκ τω γύφτων.

Το ολοκαύτωμα των Ρομά όπως και αυτό τον εβραίων ήταν ευνοϊκό να συμβεί και έπειτα να ξεχαστεί γιατί δεν υπήρξε καμιά φωνή διαμαρτυρίας εντός και εκτός Γερμανίας για αυτήν την πράξη. Το κλίμα του αντιτσιγγανισμού όπως και του αντισημιτισμού είχε καλλιεργηθεί πολλά χρόνια πριν στην Γερμανία αλλά και σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Οι τσιγγάνοι μη έχοντας καμία δύναμη και καμία εξουσία, ως περιπλανώμενος λαός χωρίς ιστορία, πατρίδα και έθνος δεν κατάφεραν να διασώσουν ψήγματα της ιστορικής τους μνήμης παρά μόνο πολλά χρόνια αργότερα, μετά το 1980 που το ολοκαύτωμα ήρθε και πάλι στη επιφάνεια, στοιχεία συλλέχθηκαν και οι τσιγγάνοι άρχισαν να απασχολούν έντονα τις χώρες τις Ευρώπης. Στο Άουσβιτς υπάρχει πτέρυγα με αναλυτική  αναφορά στην ιστορία, στους βασανισμούς και τους θανάτους που υπέστησαν.

Οι διώξεις των Ρομά είναι γνωστές και χάνονται στα βάθη των αιώνων πριν από την Βυζαντινή και την Οθωμανική αυτοκρατορία. Σε χώρες όπως Ισπανία, Ρουμανία, Γαλλία και Γερμανία με ειδικά διατάγματα, βασιλικές εντολές οι ρομά διώκονταν από παντού και μπορούσαν να πουληθούν ως σκλάβοι η να θανατωθούν. Το κλίμα του αντιτσιγγανισμού γέννησε πολλά στερεότυπα και προκαταλήψεις που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να καλλιεργούνται σε όλη την Ευρώπη.  Στην Γερμανία θεωρούσαν πως οι τσιγγάνοι έχουν βιολογικά  αντικοινωνική  συμπεριφορά , είναι με λίγα λόγια η παραβατική  συμπεριφορά μέρος του  dna τους.

Ειδικά διατάγματα και νόμοι  εφαρμόστηκαν με τέτοιο τρόπο ώστε να δικαιολογήσουν οι κρατικές αρχές την φυλάκιση των ρομά όχι λόγο φυλής αλλά λόγο της συμπεριφοράς τους που αντιβαίνει τους νόμους του  κράτους. Χωρίς καμία φωνή αντίστασης από κανέναν  Γερμανό, φόρεσαν το καφέ τρίγωνο και το γράμμα Ζ (το αρχικό του τσιγγάνος στα Γερμανικά) για να κλειστούν σε ειδικούς χώρους και να εργαστούν σε καταναγκαστικά έργα, να γίνουν ανθρώπινα πειραματόζωα, να θανατωθούν κατά χιλιάδες σε θαλάμους αερίων.  

Το 1936 στα πλαίσια του σχεδίου μιας «καθαρής Ολυμπιακής πόλης» το Βερολίνο άδειασε από τσιγγάνους οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε ένα είδος γκέτο έξω από την πόλη. Μια πρακτική η οποία δυστυχώς συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Οι Ολυμπιακές πόλεις πριν τους αγώνες, φροντίζουν να καθαριστούν από αδέσποτα, τοξικομανείς, πόρνες, άστεγους και πρόσφυγες για να υποδεχτούν τους καλεσμένους τους προβάλλοντας μια ιδανική και εξωπραγματική  εικόνα.  

Στις περισσότερες πόλεις της Γερμανίας εκεί που μερικά χρόνια αργότερα οι Έλληνες φορτωμένοι στα τραίνα θα συνέρρεαν κατά δεκάδες για το κυνήγι του Γερμανικού ονείρου για ένα καλύτερο μέλλον, υπήρχαν στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας στα οποία οι τσιγγάνοι έπρεπε να περάσουν για να «γιατρευτούν από την αντικοινωνική  τους συμπεριφορά. Στην Φρανκφούρτη λειτούργησε από το 1936 ως το 1945, στο Ντίσελντορφ από το 1937 ώς το 1945 στην Κολωνία από το 1935 ώς το 1940 στο Ντόρτμούντ από το 1941 ως το 1945. Μετά το 1945 τα στρατόπεδα εγκλεισμού καταναγκαστικών έργων έκλεισαν και οι περισσότεροι  Ρομα εκτοπίστηκαν στο Άουσβιτς όπου βρήκαν φρικτό θάνατο. Οι τσιγγάνοι χρησιμοποιήθηκαν συστηματικά για πειράματα σε συνεργασία με μεγάλες εταιρίες και ινστιτούτα στην Γερμανία τα οποία υπάρχουν μέχρι και σήμερα.  Γινόταν δοκιμές στο σώμα τους για εμβόλια κατά της ευλογιάς, της δυσεντερίας, του τύφου η για αλοιφές και καλλυντικά. Από  αυτούς που χρησιμοποιήθηκαν ως ζωντανή εστία καλλιέργειας ιών όσοι δεν πέθαιναν κατά την διάρκεια των πειραμάτων και επέζησαν συνέχισαν να βιώνουν τις  συνέπειες  στη υγεία τους μέχρι το θάνατο  τους. Για να μην μπορέσουν να αναπαραχθούν και «μεταδώσουν το βιολογικό τους κουσούρι» στειρώνονταν. Οι Γερμανοί για να νομιμοποιήσουν τις εκατοντάδες στειρώσεις χρησιμοποίησαν το νόμο «περι πρόληψης αναπαραγωγής κληρονομικά αρρώστων απογόνων» που θεσπίστηκε στην χώρα το 1933.

Το σχέδιο εξόντωσης ήταν καλά οργανωμένο και σχεδιασμένο. Οι νόμοι, τα ειδικά στρατόπεδα ο τρόπος ο τόπος και ο χρόνος.

Στην ιστορία τους οι Ρομά εκτός από το ολοκαύτωμα κάνουν μνεία  σε μια ακόμα σημαντική ημέρα αυτήν της αντίστασης τους. Στις 16 Μαΐου του 1944, «ημέρα αντίστασης των Ρομα  στο  Άουσβιτς», οι "τσιγγάνοι άντρες και γυναίκες με φτυαριά και σίδερα, με ότι όπλα μπόρεσαν να φτιάξουν από τα εργαλεία της δουλειάς, αντιστάθηκαν απέναντι στους Γερμανούς στρατιώτες  και κατάφεραν να καθυστερήσουν για λίγους μήνες μέχρι το βράδυ της 2^α με 3^η Αυγούστου την ομαδική εκτέλεση των τσιγγάνων του στρατοπέδου.

Η φρίκη του Β παγκοσμίου πολέμου δεν μας δίδαξε όσα θα θέλαμε και όσα θα έπρεπε. Οι μαζικοί θάνατοι και οι εκκαθαρίσεις συνεχίστηκαν σε κάθε πόλεμο και συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Με την πτώση των κουμμουνιστικών καθεστώτων και τον πόλεμο στην Γιουγκοσλαβία πολλοί ρομά θανατώθηκαν και κυνηγήθηκαν για άλλη μια φορά ως τα εύκολα ενδιάμεσα θύματα ενός πολέμου για τον οποίο δεν είχαν καμία ευθύνη. Και το ερώτημα σε έναν πλανήτη που έχει την τάση να κατηγοριοποιεί συνεχώς τους ανθρώπους παραμένει φρικιαστικά επίκαιρο : άραγε πως θα εκτονώναμε την ανθρωποφαγία μας σήμερα σε έναν νέο μαζικό πόλεμο.

Πώς η επιστημονική κοινότητα της εποχής νομιμοποίησε ένα Ολοκαύτωμα για το οποίο κανείς δεν τιμωρήθηκε και το οποίο αναγνωρίστηκε μετά από πολλές πιέσεις και δικαστήρια μόλις το 1980. Η 2η Αυγούστου έχει οριστεί ως Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά, στη μνήμη όλων των Τσιγγάνων της Ευρώπης που χάθηκαν στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Υπολογίζεται ότι τα θύματα ήταν από 250.000 εως 500.000. Η 2η Αυγούστου έχει επιλεγεί ως ημέρα μνήμης μιας και εκείνη την ημέρα θανατώθηκαν ομαδικά οι 3.000 εναπομείναντες Ρομά σε θαλάμους αερίων στο στρατόπεδο του Μπιρκενάου. Έχουν λεχθεί πολλά σχετικά με το αν το κυνήγι εξόντωσης των Ρομά κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μπορεί να θεωρηθεί Ολοκαύτωμα. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Βικιπαίδεια, με τον όρο Ολοκαύτωμα περιγράφεται ο υποκινούμενος από το κράτος, συστηματικός διωγμός και η γενοκτονία διαφόρων εθνικών, θρησκευτικών, κοινωνικών και πολιτικών ομάδων κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της. Θεωρητικά, φαίνεται πως οι σκοποί και οι στόχοι της εξόντωσης των Ρομά ταιριάζουν απόλυτα με τον όρο. Παρόλα αυτά, μέχρι και σήμερα παραμένει το ερώτημα γιατί το Ολοκαύτωμα αυτό έμεινε ξεχασμένο για χρόνια, χωρίς να αναγνωρίζεται από τα κράτη, και ειδικά αυτό της Γερμανίας, με τους κύριους σχεδιαστές και υποκινητές του να μένουν ατιμώρητοι, και πώς έγινε τόσο εύκολα αποδεκτή η εν λόγω εξόντωση. Μια πρώτη απάντηση που ταυτίζει τους Ρομά με τους Εβραίους σε μια κοινή τραγική μοίρα, είναι πως υπήρχε, και δυστυχώς υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις ακόμα, μεγάλη προκατάληψη για τους Εβραίους και τους Ρομά σε όλη την Ευρώπη. Οι τσιγγάνοι ήταν ανεπιθύμητοι και στη μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού δεν θα ήταν μεγάλη απώλεια. Αντιθέτως, ίσως θα ήταν και ανακούφιση ο διωγμός τους. Δύσκολα κάποιος θα αντιδρούσε σε ένα σχέδιο αφανισμού των τσιγγάνων από την επικράτεια της Γερμανίας μιας και ήδη από χρόνια είχε καλλιεργηθεί ένα κλίμα φυλετικού μίσους και περιθωριοποίησης προς την μερίδα των περιπλανώμενων Ρομά. Επιπλέον, το ναζιστικό καθεστώς, έχοντας την υποστήριξη της επιστημονικής κοινότητας, με έντεχνο και σε εισαγωγικά νόμιμο τρόπο, ξεκίνησε αρχικά τις καταγραφές των Ρομά για επιστημονικούς λόγους και σκοπούς, αργότερα τον εγκλεισμό για πιο εκτενή μελέτη και μετά το φακέλωμα, τον εκτοπισμό και μετέπειτα την εξόντωσή τους. Οι γερμανικές αρχές δολοφόνησαν δεκάδες χιλιάδες Ρομά επι Γερμανικού και Πολωνικού εδάφους αλλά και στα υπό γερμανική κατοχή εδάφη της Σερβίας, Ρωσίας, Ρουμανίας. Η δικαιολογία ήταν πως δεν επρόκειτο για δολοφονίες με στόχο τον αφανισμό της φυλής αλλά πως κάθε ενέργεια είναι μέτρο πρόληψης παραβατικών ομάδων και μάλιστα ακολουθώντας μια σειρά νέων νόμων που πιστοποιούσαν τις κινήσεις αυτές. Στα πρώτα έγγραφα της εποχής οι Ρομά φαίνεται να διώκονται για παραβατική συμπεριφορά και να κρατούνται σε στρατόπεδα στα πλαίσια μελέτης και καταγραφής της συμπεριφορά τους. Το 1936, ο Ritter ιδρύει το Τμήμα Φυλετικής Καθαρότητας στο Γερμανικό Ίδρυμα Ερευνών, το οποίο συνεχίζει και υφίσταται μέχρι και σήμερα με την ίδια ονομασία. Ο Ritter και οι συνεργάτες του, χωρίς ποτέ να τιμωρηθούν, συνέχισαν και μετά τον πόλεμο μια αξιόλογη επιστημονική καριέρα ως υψηλόβαθμα στελέχη του δημοσίου. Αυτό δείχνει ξεκάθαρα το σκεπτικό και τις προθέσεις των δικαστών στα εν λόγω δικαστήρια που έδιναν τα συγχωροχάρτια σε βασικούς αρχιτέκτονες των εγκληματικών στρατοπέδων συγκέντρωσης σε μια προσπάθεια να βρεθεί λογική απάντηση που θα μπορούσε να δικαιολογεί τις «δολοφονίες» των ναζί. Ο Ritter ήταν αυτός που προσέφερε μέσα από το συστηματικό επιστημονικό του έργο την κατάλληλη δικαιολογία που χρειαζόταν το καθεστώς για την εξόντωση των Ρομά. Αναζητώντας συνεχώς χρηματοδοτήσεις για τις έρευνές του, κατάφερε να εξασφαλίσει χρήματα με τα οποία έκανε αναλυτικές έρευνες σε οικισμούς Ρομά, σε οικογένειες, σε ολόκληρες περιοχές. Αυτή ήταν η κύρια ενασχόλησή του. Αρχικά, κατέγραψε, φακελώνοντας ονομαστικά, όλους τους περιπλανώμενους τσιγγάνους από τους χώρους στάθμευσης και φιλοξενίας τους. Αργότερα κατέγραφε τα χαρακτηριστικά τους και εμπλούτιζε τους φακέλους με συμπεριφορές αλλά και με το οικογενειακό ιστορικό που μπορεί να έφτανε και 8 με 9 γενιές πίσω. Έφτιαχνε γενεαλογικά δέντρα τα οποία μετά συνέδεε μεταξύ τους, βγάζοντας διάφορα πορίσματα. Αργότερα, όλο αυτό το υλικό χρησιμοποιήθηκε από το Γερμανικό καθεστώς για την φυλάκιση και την αναγκαστική στείρωση εκατοντάδων Ρομά με την αιτιολογία της προληπτικής καταπολέμησης εγκλήματος. Ουσιαστικά, ο Ritter προσπαθούσε να πείσει πως υπάρχουν χαρακτηριστικά όπως η παραβατικότητα που προέρχονται από την μίξη του DNA ενός παραβατικού Γερμανού με έναν τσιγγάνο. Η μίξη αυτή δημιουργούσε όπως έλεγε έναν μιγά (που στην γλώσσα τους ονομαζόταν Μπάσταρδος) και ήταν η χειρότερη εκδοχή τσιγγάνου, τόσο επικίνδυνη για τους πολίτες που έπρεπε να στειρωθεί ή να εξοντωθεί. Ακολουθούσαν άλλες υποκατηγορίες ανάλογα με το πόσο μακρινός συγγενής είναι ο αρχικός τσιγγάνος πρόγονος, τι μίξη έχει στο μεταξύ επιτελεστεί με Άριους Γερμανούς, αν υπάρχει ενσωμάτωση και αφομοίωση και ποιο το ιστορικό της κάθε οικογένειας. Κάποιοι από αυτούς θα μπορούσαν μέσα από την σκληρή εργασία και τον σωφρονισμό να ενταχθούν ξανά στην κοινωνία, αν κατάφερναν στο μεταξύ να επιβιώσουν από την πείνα, τις κακουχίες και τις αρρώστιες. Για πρώτη φορά, μέσα από το Ινστιτούτο Ερευνών, άρχισε η χρήση του όρου φυλή να ερμηνεύει συμπεριφορές και τρόπο ζωής, να δίνεται δηλαδή ξεχωριστή έμφαση στο ότι υπάρχουν στην βιολογία του ανθρώπου διαφορές που τον χαρακτηρίζουν. Η επικίνδυνη και άκρως λανθασμένη επιστημονικά λογική δυστυχώς φαίνεται να επικρατεί και σήμερα όταν ακούγεται από πολλούς για διαφορετικές περιπτώσεις να λέγεται «Αυτοί το έχουν στο αίμα τους». Η απογραφή, τα πειράματα και η έρευνα για τους Ρομά φαίνεται να χρηματοδοτείται όλα τα χρόνια της κατοχής σε μεγάλο βαθμό από την Γερμανική ερευνητική κοινότητα, η οποία μεταξύ άλλων χρηματοδότησε τα πειράματα του Μένγκελε, συνεργάτες του οποίου υπήρξαν νομπελίστες γιατροί και επιστήμονες. Οι Ρομά ήταν η συχνότερη κατηγορία φυλής από την οποία επιλέγονταν άνθρωποι για πειράματα. Ακαδημαϊκοί, γιατροί, βιολόγοι, επιστήμονες δεν έχουν καμία δικαιολογία για τα επαχθή εγκλήματά τους. Παρόλα αυτά, όλα τα δικαστήρια μέχρι και το 1980 αθώωσαν κάθε εμπλεκόμενο σε τέτοιες ενέργειες με την αιτιολογία ότι όλοι αυτοί διεξήγαγαν απλά επιστημονικό έργο, δεν ήταν αυτοί που έδιναν την εντολή για την στείρωση και τον εγκλεισμό, απλά διεξήγαγαν κάποια συμπεράσματα. Ότι χωρίς το δικό τους επιστημονικό έργο αυτό θα ήταν δύσκολο να γίνει δεν μέτρησε ως σοβαρό επιχείρημα. Ακριβώς αυτή την δικαιολογία χρησιμοποίησε και το Γερμανικό κράτος για να μην δώσει αποζημιώσεις στους Ρομά. Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας αποφάσισε ότι όλα τα μέτρα που ελήφθησαν κατά των Ρομά πριν το 1943 ήταν μέτρα κατά ατόμων που διέπραξαν εγκληματικές ενέργειες και όχι αποτέλεσμα πολιτικής λόγω φυλετικής προκατάληψης. Η απόφαση αυτή ουσιαστικά έκλεισε την πόρτα για την αποκατάσταση χιλιάδων θυμάτων Ρομά, οι οποίοι φυλακίστηκαν, στειρώθηκαν δια της βίας και εκτοπίστηκαν από τη Γερμανία χωρίς να έχουν διαπράξει συγκεκριμένο έγκλημα. Έστω όμως ότι θα στηριχτούμε στην λανθασμένη θεωρία του Ritter πως η συμπεριφορά και η ροπή προς το έγκλημα είναι χαρακτηριστικό στο DNA της φυλής, και πάλι μιλάμε για φυλετική προκατάληψη μιας και μια ολόκληρη κατηγορία απειλείται και έχει καταδικαστεί σε αφανισμό. Μόλις την δεκαετία του 1980 το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Δυτικής Γερμανίας αναγνώρισε πως η δίωξη των Ρομά ήταν ένα σχεδιασμένο Ολοκαύτωμα αφανισμού, δημιουργώντας για πρώτη φορά τις προϋποθέσεις ώστε και οι Ρομά να αποκατασταθούν ηθικά και οικονομικά. Δυστυχώς, πολλοί από αυτούς δεν κατάφεραν να νιώσουν την ικανοποίηση της δικαίωσης μιας και είχαν ήδη αποβιώσει.

Read more at: https://parallaximag.gr/life/simera-thymomaste-ena-olokaftoma-pou-paremeine-ksechasmeno-gia-chronia